Ludzi deportowanych w lutym 1940 r. rozsiedlono w siedemnastu obwodach, krajach i republikach autonomicznych Rosyjskiej FSRR oraz w Kazachstanie. Największe ich skupiska znajdowały się w Kraju Krasnojarskim, w Komi ASRR oraz w obwodach archangielskim, swierdłowskim, irkuckim i mołotowskim.
(stan na 1 kwietnia 1941 r.)
Miejsce osiedlenia
|
Deportowani w lutym 1940
|
Deportowani w czerwcu 1940
|
||
Liczba
|
Odsetek kontyngentu
|
Liczba
|
Odsetek kontyngentu
|
|
Kazachstan
|
5307
|
3,95
|
–
|
–
|
Baszkirska ASRR
|
275
|
0,20
|
–
|
–
|
Jakucka ASRR
|
–
|
–
|
3510
|
4,62
|
Komi ASRR
|
9954
|
7,40
|
8818
|
11,59
|
Mari ASRR
|
–
|
–
|
5693
|
7,48
|
Kraj Ałtajski
|
5926
|
4,41
|
3960
|
5,21
|
Kraj Krasnojarski
|
13339
|
9,92
|
1449
|
1,90
|
obwody RFSRR:
|
||||
archangielski
|
38622
|
28,72
|
12322
|
16,20
|
czelabiński
|
1653
|
1,23
|
519
|
0,68
|
czkałowski
|
625
|
0,47
|
–
|
–
|
gorkowski
|
1725
|
1,28
|
879
|
1,16
|
irkucki
|
593
|
0,44
|
2321
|
3,05
|
iwanowski
|
11513
|
8,56
|
–
|
–
|
jarosławski
|
503
|
0,37
|
–
|
–
|
kirowski
|
2204
|
1,64
|
–
|
–
|
mołotowski
|
9040
|
6,72
|
1504
|
1,98
|
nowosybirski
|
3191
|
2,37
|
16437
|
21,61
|
omski
|
6946
|
5,17
|
1592
|
2,09
|
swierdłowski
|
13562
|
10,08
|
13140
|
17,27
|
wołogodzki
|
9433
|
7,01
|
3924
|
5,16
|
Unżłag NKWD*
|
80
|
0,06
|
–
|
–
|
Ogółem
|
134491
|
100,00
|
76068
|
100,00
|
* Kompleks Unżłag, nastawiony na wyrąb lasów, obejmował obozy położone w rejonie rzeki Unży w obwodzie gorkowskim.
Deportowanych w kwietniu 1940 r. osiedlono w Kazachstanie w obwodach: aktiubińskim, akmolińskim, kustanajskim, pawłodarskim, północnokazachstańskim i semipałatyńskim.
(stan na III kwartał 1940 r.)
Miejsce osiedlenia (obwód)
|
Liczba osiedlonych
|
Odsetek kontyngentu
|
akmoliński
|
6308
|
10,45
|
aktiubiński
|
6816
|
11,29
|
kustanajski
|
8103
|
13,43
|
pawłodarski
|
11440
|
18,96
|
pietropawłowski
|
20046
|
33,22
|
semipałatyński
|
7638
|
12,65
|
Ogółem
|
60351
|
100,00
|
Deportowani w czerwcu 1940 r. osiedleni zostali w czternastu obwodach, krajach i republikach autonomicznych Rosyjskiej FSRR. Największe skupiska w części europejskiej ZSRR znajdowały się w obwodzie archangielskim i w Komi ASRR, a także w Marii ASRR oraz obwodzie wołogodzkim i mołotowskim. Liczne grupy skierowano na Syberię, do obwodów: swierdłowskiego, omskiego, irkuckiego, nowosybirskiego i czelabińskiego, do Kraju Ałtajskiego i Krasnojarskiego oraz do Jakuckiej ASRR.
Dla losów deportowanej ludności zasadnicze znaczenie miały jej przemieszczenia dokonane po tzw. amnestii ogłoszonej 12 sierpnia 1941 r. w następstwie układu polsko-radzieckiego przywracającego stosunki dwustronne. Ambasada polska oraz jej terenowe delegatury podejmowały wysiłki w celu ustalenia miejsc osiedlenia polskich zesłańców i udzielenia pomocy możliwie największej ich liczbie. Z powodu ogromnych odległości, kłopotów komunikacyjnych oraz nie zawsze życzliwej postawy władz radzieckich było to zadanie niezwykle trudne. Dodatkową komplikacją były wielkie ruchu migracyjne, które od początków jesieni 1941 r. objęły obywateli polskich, zarówno zwalnianych z obozów i więzień, jak i miejsc przymusowego osiedlenia. Zasadniczy kierunek tych masowych wędrówek przebiegał z północy na południe, zwłaszcza ku rejonom formowania armii polskiej. Równolegle następowały przemieszczenia Polaków w obrębie poszczególnych obwodów i rejonów, przy czym zarysował się wyraźny trend do przesuwania się ludności polskiej ze wsi do miast, a na północy także z leśnych osad do kołchozów i sowchozów. Wielotygodniowa podróż z rosyjskiej północy do Uzbekistanu czy południowego Kazachstanu była dla już wcześniej wycieńczonych ludzi kolejną gehenną. Doskwierał im głód, dziesiątkowały choroby. Migracja lat 1941-1942 przyniosła ogromne, dziś trudne do oszacowania straty ludzkie. W jej wyniku rozmieszczenie ludności polskiej w ZSRR uległo zasadniczej zmianie.
wg danych Ambasady RP w ZSRR – stan na 1 grudnia 1942 r.
Miejsce osiedlenia
|
Liczba obywateli polskich:
|
|||
Ogółem
|
Mężczyźni
|
Kobiety
|
||
Kazachstan
obwody:
|
||||
ałmaacki
|
2332
|
1184
|
883
|
265
|
akmoliński
|
11154
|
2119
|
4796
|
4239
|
aktiubiński
|
6442
|
1597
|
2597
|
2248
|
czimkiencki
|
11747
|
4511
|
4612
|
2624
|
dżambulski
|
17033
|
7511
|
5487
|
4035
|
kustanajski
|
7713
|
1388
|
3317
|
3008
|
kzyłordyjski
|
3016
|
1000
|
1398
|
618
|
pawłodarski
|
9845
|
1200
|
5500
|
3145
|
pietropawłowski
|
12648
|
2381
|
5161
|
5106
|
semipałatyński
|
6249
|
1000
|
2700
|
2549
|
ust’-kamienogorski i guriewski
|
932
|
300
|
530
|
102
|
Kirgizja
obwody:
|
||||
dżałałabadzki
|
3482
|
1960
|
1009
|
513
|
frunzeński
|
4559
|
2403
|
1206
|
950
|
oszski
|
4778
|
2105
|
1655
|
1018
|
Tadżykistan
obwody:
|
||||
leninabadzki
|
2063
|
1148
|
617
|
298
|
stalinabadzki
|
1350
|
629
|
496
|
225
|
Turkmenia
|
1645
|
1066
|
445
|
134
|
Uzbekistan
|
38258
|
16358
|
13631
|
8269
|
Karakałpacka ASRR
|
1399
|
454
|
595
|
350
|
obwody:
|
||||
andiżański
|
2251
|
892
|
984
|
375
|
bucharski
|
8295
|
3482
|
2885
|
1928
|
chorezmijski
|
1718
|
601
|
695
|
422
|
fergański
|
5495
|
2918
|
2010
|
567
|
namangański
|
2244
|
880
|
762
|
602
|
samarkandzki
|
11961
|
5085
|
4026
|
2850
|
taszkiencki
|
4493
|
1896
|
1535
|
1062
|
okręg surchandaryjski
|
402
|
150
|
139
|
113
|
Rosyjska FSRR
|
||||
Kraj Ałtajski
|
17254
|
4824
|
6786
|
5644
|
Kraj Krasnojarski
|
15737
|
4514
|
5513
|
5710
|
Baszkirska ASRR
|
2154
|
1152
|
762
|
240
|
Jakucka ASRR
|
1604
|
710
|
577
|
317
|
Komi ASRR
|
11649
|
4236
|
3790
|
3623
|
Mari ASRR
|
1584
|
615
|
715
|
254
|
Udmurcka ASRR
|
157
|
78
|
49
|
30
|
obwody:
|
||||
archangielski
|
7783
|
1983
|
2383
|
3417
|
czelabiński
|
1541
|
585
|
562
|
394
|
czkałowski
|
2582
|
901
|
973
|
708
|
gorkowski
|
382
|
178
|
111
|
93
|
irkucki
|
8057
|
2516
|
2676
|
2865
|
kirowski
|
3188
|
1222
|
895
|
1071
|
kujbyszewski
|
3500
|
2000
|
1000
|
500
|
mołotowski
|
4713
|
1726
|
1560
|
1427
|
nowosybirski
|
9444
|
2752
|
3549
|
3143
|
omski
|
9100
|
2457
|
3276
|
3367
|
swierdłowski
|
7599
|
2251
|
2474
|
2874
|
wołogodzki i jarosławski
|
3359
|
866
|
1104
|
1389
|
inne jednostki administracyjne
|
3766
|
1558
|
1356
|
853
|
Ogółem
|
260399
|
86984
|
96151
|
77264
|
wg danych radzieckich (I kwartał 1943 r.)
Miejsce pobytu
|
Liczba osób
|
Armeńska SRR
|
189
|
Azerbejdżańska SRR
|
387
|
Gruzińska SRR
|
1065
|
Kazaska SRR
|
76942
|
Kirgiska SRR
|
11029
|
Tadżycka SRR
|
2121
|
Turkmeńska SRR
|
572
|
Uzbecka SRR
|
25416
|
Baszkirska ASRR
|
2252
|
Czuwaska ASRR
|
948
|
Dagestańska ASRR
|
5
|
Jakucka ASRR
|
1523
|
Komi ASRR
|
9186
|
Mari ASRR
|
1861
|
Mordwińska ASRR
|
254
|
Północnoosetyńska ASRR
|
20
|
Tatarska ASRR
|
1271
|
Udmurcka ASRR
|
1719
|
Kraj Ałtajski
|
15893
|
Kraj Chabarowski
|
86
|
Kraj Krasnojarski
|
14199
|
Kraj Stawropolski
|
23
|
obwody:
|
|
archangielski
|
6620
|
czelabiński
|
10257
|
czkałowski
|
6064
|
czytyjski
|
139
|
gorkowski
|
1942
|
groznieński
|
5
|
irkucki
|
7392
|
iwanowski
|
782
|
jarosławski
|
487
|
kaliniński
|
197
|
kemerowski
|
2977
|
kirowski
|
3493
|
kujbyszewski
|
2108
|
kurgański
|
1217
|
mołotowski
|
7700
|
murmański
|
1
|
nowosybirski
|
8957
|
omski
|
8695
|
riazański
|
150
|
saratowski
|
1238
|
stalingradzki
|
306
|
swierdłowski
|
12593
|
tambowski
|
307
|
ulianowski
|
1768
|
wołogodzki
|
2904
|
woroneski
|
12
|
Ogółem
|
256077
|
źródło: http://sciesielski.republika.pl/sov-dep/polacy/
Comments 0