Augustów – pomnik Żołnierzy Wyklętych

Pomnik poświęcony żołnierzom Polski Podziemnej poległym na Kresach II Rzeczypospolitej w walce z Sowietami w latach 1944-1954 został odsłonięty w sierpniu 2013 roku. Powstał dzięki inicjatywie Fundacji „Pamiętajmy” przy wsparciu Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

Wokół pomnika na kostce brukowej leżą kamienie. Na szczycie znajduje się orzeł. Ogrodzenie postumentu stanowią pionowe płyty, na których (zgodnie z obecną wiedzą) umieszczono ponad 650 nazwisk lub  pseudonimów walczących na Kresach rodaków. Dodatkowo wspólnym napisem uhonorowano 858 Żołnierzy Wyklętych, którzy zginęli w walce o wolną ojczyznę, ale ich nazwiska ani pseudonimy nie zostały do tej pory ustalone. Na pomniku widniej napis: „Wytrwali do końca na straconych posterunkach. Oddali życie za Polskę, wiarę przodków i wolność człowieka. Dobrze zasłużyli się ojczyźnie” Pomnik ten stanowi hołd i podziękowanie dla ponad 1500 żołnierzy Polski Podziemnej, którzy zginęli w walce z sowietami po lipcu 1944 roku. Tym samym jest pierwszym zbiorowym postumentem upamiętaniającym Żołnierzy Wyklętych z Kresów poległych za linią Curzona.

Augustów nie został wybrany przypadkowo jako miejsce upamiętnienia Żołnierzy Wyklętych.  W lipcu 1945 roku w ramach operacji zwanej „Obławą Augustowską” wojska sowieckie otoczyły rejon Puszczy Augustowskiej oraz tereny powiatu augustowskiego, suwalskiego i sokólskiego. Armia Czerwona była wspomagana przez Urząd Bezpieczeństwa i Ludowe Wojsko Polskie. W ramach akcji pacyfikacyjnej aresztowano kilka tysięcy ludzi. W powiecie augustowskim w ciągu dwóch lipcowych tygodni zostało aresztowanych 1878 osób. Zatrzymanym stawiano zarzut przynależności do Armii Krajowej lub wspierania niepodległościowych oddziałów partyzanckich. Po brutalnych przesłuchaniach część zatrzymanych zwolniono. Ponad 600 aresztowanych pod koniec lipca wywieziono w nieznanym kierunku. Do dziś nie zostało poznane miejsce ich pochówku.

Źródła:

https://www.tvp.info

https://wpolityce.pl