Kadysz

Kadysz to wieś na Białorusi w rejonie grodzieńskim obwodu grodzieńskiego. W czasach II Rzeczypospolitej wieś leżała w granicach Polski w województwie białostockim, w powiecie augustowskim.

21 maja 1863 r. oddział powstańczy pod dowództwem płk Józefa Konstantego Ramotowskiego „Wawra” stoczył zwycięską bitwę z wojskami rosyjskimi nieopodal wsi. Poległo ponad 14 powstańców. Straty rosyjskie oceniono na 120 zabitych. Około 0,5 km za wsią Kadysz znajduje się miejsce pochówku powstańców. Całość otoczona jest metalowym ogrodzeniem.  Wewnątrz znajduje się mogiła ziemna z dwoma krzyżami: metalowym i drewnianym, a także pamiątkowa tablica wykonana z kamienia z napisem:

BOJOWNIKOM

1863 r.

1926R. S. DYGA

Na mogile znajdują się również dwie tablice z napisami w języku białoruskim. Ich treść w tłumaczeniu na język polski jest następująca:

21 MAJA 1863R.

W BITWIE POWSTAŃCÓW Z

WOJSKAMI ROSYJSKIMI

NIEDALEKO WSI KADYSZ

ZGINĘLI I TU SPOCZYWAJĄ

JÓZEF HŁASKI

BUTKIEWICZ

WIERPACHOWSKI

PRONASZKO

I 11 OSÓB NIEZNANYCH

oraz:

POWSTAŃCOM

KONSTANTEGO KALINOWSKIEGO

1863 – 64 R.

„ZA NASZĄ I WASZĄ WOLNOŚĆ!”

PAMIĄTKA OD POTOMKÓW

CZERWIEC 2010 R.

TDA „SWIDRAWINA”

UPWP „KRYHA”

Nauczyciel z pobliskich Sopoćkiń – Andrzej Janulewicz relacjonuje:

Miejsce to jest zwane Lisią Górą, a pamięć tych wydarzeń przetrwała wśród ludności tu zamieszkałej. Mogiła była otoczona opieką w okresie międzywojennym i po II wojnie światowej. Żelazny krzyż i pamiątkową kamienną płytę umieszczono w 1928 roku. Nowy drewniany krzyż postawiono w 1988 roku, w tym samym czasie całość została otoczona drewnianym płotkiem. Stary drewniany krzyż z mogiły powstańczej znajduje się w kościele w Sopoćkiniach. Miejsce pamięci znajduje się w ścisłej strefie granicznej.

W 2011 roku odbyła się renowacja tego miejsca. Postawiono wtedy drewniany krzyż unicki oraz umieszczono dwie tablice w języku białoryskim, a całość została otoczona metalowym ogrodzeniem. Renowacja odbyła się przy wsparciu białoruskich organizacji społecznych. Mogiłą powstańczą opiekują się miejscowi Polacy.

Źródła:
http://www.grodno.msz.gov.pl
https://pl.wikipedia.org
http://www.rowery.olsztyn.pl