76. rocznica masowych deportacji na Sybir

Pierwsza masowa deportacja w czasie II Wojny Światowej w głąb ZSRR rozpoczęła się w nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku. Polacy w tym kontyngencie stanowili około 70% wywiezionej ludności, pozostałymi zesłańcami byli Ukraińcy i Białorusini. Wywieziono wtedy osadników wojskowych, pracowników PKP, służbę leśną oraz średnich i niższych urzędników państwowych. Liczba deportowanych w pierwszym kontyngencie wynosi około 140 tysięcy. Zesłańców rozlokowano w 17 obwodach, krajach i republikach autonomicznych Rosyjskiej FSRR: w Komi ASRR, w północnych obwodach RFSRR: archangielskim, czelabińskim, czkałowskim, gorkowskim, irkuckim, iwanowskim, jarosławskim, kirowskim, mołotowskim, nowosybirskim, omskim, swierdłowskim i wołogodzkim, w Jakuckiej i Baszkirskiej ASRR oraz Kraju Krasnojarskim i Ałtajskim.

W samą noc derporacji temperatura  wynosiła -40 stopni. Deportowani mieli prawo do zabrania z sobą odzieży, obuwia, pościeli, naczyń kuchennych, żywności i drobnego sprzętu, pieniędzy i przedmiotów wartościowych – jednak masa bagażu nie mogła przekroczyć 500 kg na rodzinę, a czas przeznaczony na spakowanie potrzebnych rzeczy był mocno ograniczony (w niektórych przypadkach deportowani nie mogli zabrać z sobą dodatkowych rzeczy). Zesłańców wywożono w zakratowanych, słabo opalanych (lub nieopalanych) wagonach, bez żywności i wody. Podróż trwała od dwóch tygodni do miesiąca. Nieżywych na oczach ich najbliższych NKWD-ziści wyrzucali z pociągu. Złe warunki atmosferyczne, praca ponad siły przy wyrębie lasów, warunki bytowe o charakterze łagrowym spowodowały, że śmiertelność wśród deportowanych wynosiła w pierwszych miesiącach zesłania około 3-4%.

Od 10 lutego 1940 r. do czerwca 1941 r. władze ZSRR, zorganizowały cztery deportacjie w głąb ZSRR obywateli polskich różnych narodowości. Związek Sybiraków przyjmuje, że wywieziono w sumie 1 mln 350 tys. Polaków. Dane te różnią się znacznie od tych, na które powołują się historycy, mówiący o niespełna 500 tys. deportowanych, z czego tylko 320 tys. to osoby przymusowo wywiezione.

W tym roku obchodzimy 76. rocznicę masowych deportacji na Sybir. W całym kraju odbywają się uroczystości upamiętniające te wydarzenia. Odprawiane są Msze Święte w intencjach żyjących i zmarłych Sybiraków oraz składane są kwiaty i wygłaszane przemówinia pod Pomnikami  Ofiar Sybiru. Uroczystości takie miały już miejsce między innymi w Bydgoszyczy, Lublinie, Warszawie, Przemyślu.