Muzeum Pamięci Sybiru jest instytucją dokumentującą dzieje zesłań oraz dobrowolnego osadnictwa Polaków i innych narodów na ziemiach dawnego Imperium Rosyjskiego oraz ZSRR, począwszy od XVI wieku po lata 50 XX wieku.
Muzeum Pamięci Sybiru powstaje w Białymstoku, z którego w latach 1940-1941 wywieziono na Syberię i do Kazachstanu około 20 tysięcy osób. Ten argument sprawia, że czujemy się upoważnieni reprezentować doświadczenia kilkuset tysięcy obywateli polskich, deportowanych ze wschodnich Kresów II Rzeczpospolitej oraz przywoływać pamięć o milionach, którzy doświadczyli podobnego losu w wiekach wcześniejszych. Wierzymy, że ta część historii jest istotnym elementem naszej tożsamości, a jednocześnie otwiera przestrzeń dialogu z innymi narodami współczesnej Europy. W minionych wydarzeniach dostrzegamy potencjał budowania narracji, której głównym walorem jest nie tylko ukazanie minionych zdarzeń, ale akcentowanie uniwersalizmu ludzkich emocji i doświadczeń.
Przyjęcie takiej perspektywy rozumienia Sybiru znajduje odbicie w charakterze przygotowywanej ekspozycji stałej. Opowieść zesłańców traktujemy jako źródło wiedzy, która służy rozbudzeniu u odbiorców wrażliwości na współczesność i jej dramaty. To narracja, która choć wywodzi się z przeszłości, jest wciąż aktualną opowieścią o emocjach i przeżyciach związanych z opuszczeniem domu rodzinnego.
W warstwie wizualnej Muzeum łączyć będzie w równym stopniu oryginalne eksponaty, autentyczne świadectwa, historyczne artefakty, jak i nowoczesne narzędzia. Dzięki nim możliwa będzie podróż w czasie – do kresowego miasteczka, czy kazachskiego sioła; doświadczenie ogromu syberyjskiej tajgi i tundry; odtworzenie miejsc, które już nie istnieją – jak chociażby obozy, w których przetrzymywani byli Polacy.
Muzeum powstaje w miejscu szczególnym – w dawnych magazynach wojskowych przy ul. Węglowej w Białymstoku, łącząc historyczną bryłę jednego z nich ze współczesną konstrukcją. Nieopodal tego budynku ciągną się tory kolejowe, którymi w latach 40-tych odjeżdżały kolejne transporty z mieszkańcami miasta i regionu. Jednak wyjątkowość „Węglówki” (jak nazywa się ten obszar w Białymstoku) to nie tylko historyczne odniesienia. To również bogactwo inicjatyw kulturalnych i społecznych, jakie dzieją się za sprawą niezależnych artystów i organizacji pozarządowych w sąsiednich magazynach. Zależy nam, by to artystyczne sąsiedztwo miało odzwierciedlenie zarówno w formule przyszłego Muzeum, jak i w jego obecnych działaniach.
Muzeum Pamięci Sybiru jest projektem miasta Białystok, koordynowanym przez Muzeum Wojska w Białymstoku. MPS funkcjonuje obecnie jako oddział Muzeum Wojska.
Planowane otwarcie instytucji – rok 2016.
Comments 0