Cmentarz w Gumbie

Gumba (Gumbas) − wieś na Litwie, w gmnie Gierwiszki, 12 km na północny-wschód od Solecznik. 9 kwietnia 1944 r. Niemcy dokonali krwawej pacyfikacji położonych w Puszczy Rudnickiej wsi Gajdzie i Gumba. Zginęło około 50 osób. Przed wojną Gajdzie były niewielką wsią w Puszczy Rudnickiej. Działała tam polska szkoła. We wsi Gajdzie mieszkały 4 rodziny:Bronisława Godlijewskiego, Romualda Godlijewskiego, Feliksa Godlijewskiego, razem 15 osób. 8 kwietnia 1944 r. do Kiedarańc przybył pociąg pancerny z żołnierzami z Jaszun i dwiema tankietkami. 9 kwietnia pociąg pancerny, stojący w Gudełkach wspierał atak i ostrzeliwał puszczę. Żołnierze niemieccy i litewscy wyruszyli do położonej w Puszczy Rudnickiej wsi. Okrążyli Gajdzie, zebrali wszystkich ludzi, przeważnie kobiety i dzieci, zapędzili do stodoły. Wszystkich rozstrzelali z karabinów maszynowych. Następnie w Gumbiach na folwarku Bożerana (przedwojennego adwokata z Lidy), Niemcy zamordowali wszystkich mieszkańców, zdołał zbiec tylko Stanisław Bogdan z córką Jadwigą. Folwark natomiast puszczono z dymem. 10 kwietnia 1944r. Niemcy spacyfikowali wieś Kiernowo. We wsi Niemcy zabili 4 osoby, większość – z rodziny Szostaków. Historią tragedii wsi Gajdzie, upamiętnieniem poległych ludzi zainteresował się samorząd solecznicki oraz Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

W 1984 r. zbudowano pomnik. W ostatnich latach miejsce kaźni zostało odnowione przez stowarzyszenie Odra Niemien.

Żródło: http://www.odraniemen.org/projekt/renowacja-polskiego-cmentarza-w-gumbie-na-wilenszczyznie