Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu

W 1943 roku w Lesie Katyńskim na skutek prowadzenia  prac  ekshumacyjnych (najpierw przez Niemców, później przez Komisję Techniczną Polskiego Czerwonego Krzyża) powstał pierwszy cmentarz  wojenny. Później władze sowieckie ustanowiły  kolejną komisję, której celem było znalezienie „dowodów” odpowiedzialności za zbronie Niemców  – Komisję Burdenki. Po zakończeniu jej prac urządzono na nowo cmentarz – zamiast sześciu zbiorowych mogił utworzono dwie symboliczne betonowy pomnik poświęcony oficerom „zamordowanym przez hitlerowców”. Na rozkaz władz sowieckich 30 stycznia 1944 roku została zorganizowana uroczystość przy grobach  oficerów. Podczas  niej odprawiono Mszę Świętą, którą odprawił  kapelan  wojskowy ks Wilhelm Kubusz. Uroczystość zorganizowało dowództwo 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w Związku Sowieckim, któremu dowodził generał Zygmunt Berling.

Po wojnie, w latach komunizmu Las Katyński został odizolowany od świata.  Dopiero w 1988 roku caly teren uporządkowano. Wzdłuż głównej alei zorganizowano 4  duże mogiły. 2  września 1988 przywieziono z Polski na teren cmentarza drewniany krzyż – dar Prymasa Polski, kardynała Józefa Glempa.

W 1990 roku Agencja TASS opubilikowała komunikat władz Związku Sowieckiego. Na jego podstawie stwierdza  się, że odpowiedzialność za zbrodnie w Katyniu ponosi sowieckie NKWD z Berią i Mierkułowem na czele. Od tego momentu strona polska podjęła działania mające na celu budowę godnego miejsca pamięic w Lesie Katyńskim. W 1994 roku ministrowie spraw zagranicznych Rosji i Polski podpisali umowę o grobach i miejscach pamięci ofiar wojen i represji totalitarnych. Dało to możliwości  prawne do budowy cmentarza w Lesie Katyńskim. Równocześnie specjaliści Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeńswa oraz Polski Czerwony krzyż rozpoczeli prawce sondażowo-topograficzne i sondażowo-ekshumacyjne na miejscu zbrodni. 25 marca  1995 roku w Smoleńsku strony polska i rosyjska podpisały protokół na mocy, którego można było rozpocząć budowę Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu. W 55 rocznicę Zbrodni Katyńskiej ówczesny Prezydent RP Lech Wałęsa wmurował akt erekcyjny oraz poświęcony przez Ojca Świętego Jana Pawła II kamień węgielny pod budowę cmentarza.  Projekt budowy cmentarza został wykonany przez zespół pod kierunkiem rzeźbiarzy Zdzisława Pidka oraz  Andrzeja Sołdygę i architektów Wiesława i Jacka Synakiewiczów.  Cmentarz został zbudowany ze środków wydzielonych na realizację tego celu przez Rząd RP, tj. z budżetu Rady OPWiM oraz zebranych przez Rodziny Katyńskie, Polską Fundację Katyńską i przekazanych przez innych ofiarodawców.

Polski Cmentarz wojenny w Katyniu znajduje się około 16 km od Smoleńska . Na obszarze 1,4 ha znajduje się 6 grobów zbiorowych ze szczątkami zamordowanych oficerów Wojska Polskiego – oznaczonych dużymi krzyżami oraz dwie indywidualne mogiły generałów B. Bohaterewicza i M. Smorawińskiego. Ogółem w Katyniu NKWD zamordowało czterech generałów, dwudziestu sześciu pułkowników i stu dwudziestu sześciu podpułkowników. Wśród ofiar znalazła się jedna kobieta – por. Janina Lewandowska, córka gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego, poza tym Szymon Fedoreńko, naczelny kapelan prawosławny WP, mjr Michał Ilków, naczelny kapelan grekokatolicki WP, oraz mjr Baruch Steinbert, naczelny rabin WP. „Doły śmierci”, do których zbrodniarze w 1940 roku wrzucali ciała zamordowanych zostałyoznaczone żeliwnymi płytami. Główna aleja cmentarza wiedzie do zespołu ołtarzowego z podziemnym dzwonem i pionową ścianą z nazwiskami zamordowanych oficerów. Wokół cmentarza poprowadzona jest aleja wzdłuż, której na pionowych ścianach znajdują się imienne tabliczki  epitafijne. Na cmentarzu znajdują sie również symbole 4 religii wyznawanych przez zamordowanych oficerów, krzyże orderu Virtuti Militari i Kampanii Wrześniowej. Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu

Otwarcie Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu odbyło się 28 lipca 2000 roku i zbiegło się w czasie z obchodami upamietaniającymi 60 rocznicę Zbrodnii Katyńskiej. W uroczystościach otwarcia nekropolii nie wzięli udziału Prezydenci Polski (Aleksander Kwaśniewski) i Rosji (Władimir Putin). Stronę rosyjską reprezentował  wicepremier Wiktor Chrystienko, a polską premier Jerzy Buzek i marszałkowie Sejmu i Senatu. W ramach uroczystości została odprawiona Msza Święta koncelebrowana przez prymasa Polski kardynała Józefa Glempa i księdza prałata Zdzisława Peszkowskiego, kapelana Rodzin Katyńskich.

Na co dzień opiekę nad nim sprawuje dyrekcja rosyjskiego Państwowego Kompleksu Memorialnego „Katyń”.

W 2000 roku Rada OPWiM wydała księgę cmentarną, zawierającą krótkie biogramy zamordowanych oraz ich fotografie, pt. Katyń. Księga cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego.

Źródła:

• http://fakty.interia.pl
• www.polskieradio.p
• http://www.radaopwim.gov.pl
• http://www.wojsko-polskie.pl